Hoe helend schrijven werkt

Je hebt misschien al eens een schrijver horen zeggen dat zij/hij iets “van zich af wilde schrijven”. Alsof het schrijven een proces was waarin een probleem overwonnen werd of een plaats kreeg. En misschien prikkelt zo’n uitspraak je nieuwsgierigheid, omdat je denkt: hoe durft een auteur zijn of haar geheimen en trauma’s zomaar aan het papier toe te vertrouwen? En trekt dat oude wonden dan niet precies terug open? Het antwoord is: nee! Schrijven heeft wel degelijk een helende kracht.

In de schrijfworkshops die ik de afgelopen 10 jaar heb gegeven, ontmoet ik dikwijls deelnemers die in het schrijven op zoek gaan naar de betekenis van bepaalde gebeurtenissen in hun leven. Het moeten niet persé traumatische of dramatische dingen zijn. Het zijn ervaringen waarvan ze niet weten wat ze ermee aan moeten, of waarvan ze niet snappen waarom het hen precies is overkomen, of ze zijn blijven zitten met andere onbeantwoorde vragen. Telkens weer was het fascinerend om te merken hoe mensen via het schrijven antwoorden op de moeilijkste vragen in zichzelf vonden. Wat gebeurde er dan? Hier zijn de drie principes van het helend schrijven.

1) Papier oordeelt niet

Mensen zijn vaak bang om hun twijfels, onbeantwoorde vragen of onverwerkte ervaringen aan het papier toe te vertrouwen omdat ze bang zijn voor de reacties van de lezers. Nochtans hebben velen, misschien jij ook wel, een dagboek gehad in hun jeugd. Wie weet hou je er nog altijd één bij. Dan heb je alvast ervaring met het eerste principe van het helend schrijven: de eerste en belangrijkste lezer ben jijzelf. Bovendien is er een heel groot voordeel: papier oordeelt niet. Niemand verplicht je om anderen te laten lezen wat jij neerschrijft. Door er woorden aan te geven, maak je dingen die voorheen geen betekenis hadden voor jou wel een betekenis. Je verklaart de realiteit voor jezelf. Voor jou, voor jezelf. De eerste stap is dus de vrijheid nemen om je pen en je brein samen hun werk te laten doen, zonder er zelf verwachtingen in te stellen. En zonder na te denken over of het wel mooi genoeg geschreven is en of niemand er mogelijk door gekwetst wordt. Je schrijft dus voor jezelf

2) Schrijven is een tocht

Soms zitten mensen te wachten op “het juiste moment” om te beginnen schrijven. Of ze zeggen dat ze niet kunnen beginnen als ze niet weten waar het naartoe gaat. Dat zijn allebei zeer grote misverstanden. Nadat Elizabeth Gilbert haar bestseller “Eat, prey, love” had geschreven, botste ze keihard op die misverstanden. Ze ontdekte dat schrijven geen werk mag zijn en gaf er een zeer interessante TED-talk over. Het is geen “taak” of een “verplichting” die “discipline” eist. Het is altijd het juiste moment om te beginnen schrijven. Schrijven is op reis gaan in alle vrijheid. Je hoeft je eindbestemming niet te kennen, om de toelating te krijgen om te vertrekken. Begin er gewoon aan. Ja, je komt dan uit op onvoorziene plekken, maar precies daar schuilen de beste inzichten. Bekijk het als een tocht waarop je vertrekt vanuit het verlangen om antwoorden te vinden, maar zonder dat je weet waar je die zal vinden. Leerzaam is het sowieso. Zolang je durft gaan waar je nieuwsgierigheid je brengt.

3) Schrijven is in dialoog gaan

“Iets van je af schrijven” klinkt alsof je het van je weg wil duwen. Bijvoorbeeld omdat het je kwaad maakt. Dat is nu precies wat je niet hoeft te doen bij het helend schrijven. Vaak word je bijvoorbeeld tijdens het schrijven geconfronteerd met een innerlijke stem die je kritiek geeft en je bedoelingen of je inzichten in twijfel trekt. Wel, heling zal je pas vinden als je op zo’n moment de tijd neemt om eens rustig in dialoog te gaan met wat je misschien instinctief wil verdringen. Onderzoek het, stel het vragen, bekijk het met de nieuwsgierigheid en de naïviteit van een kind. Op die manier krijgt het een ander, misschien meer relativerend en zelfs lachwekkend perspectief.

Wil je de kracht van helend schrijven ervaren? Kom naar onze workshop op 22 januari in Antwerpen.