Hoe maak je een goede grap?

Hoe lang is het geleden dat u gelachen hebt? Als het langer dan een paar uur geleden is, dan hebt u een probleem. Want het is een teken dat je de laatste tijd niks nieuws meer ontdekt hebt, dat je dus niks hebt bijgeleerd. Dat is namelijk het geheim van een goede grap: ze leert je iets bij, ze geeft je een inzicht. En hoe werkt dat dan, of hoe maak je een goede grap? Deze 3 tips gaan je daarbij alvast helpen.

Iedereen kan het verschil zien tussen een goede grap en een slechte grap. Want een goede grap brengt je aan het lachen en een slechte grap niet. Maar ik hoor je al denken: of je met iets kan lachen, verschilt toch van persoon tot persoon? Niet helemaal! Een echte goede grap zal de grenzen van de persoonlijke smaak, de situatie en zelfs wat iemand toelaatbaar vindt, kunnen overstijgen. Het is afhankelijk van 2 elementen, namelijk: wat je vertelt en hoe je het vertelt. Hou om te beginnen rekening met de volgende drie richtlijnen:

• Een goede grappenmaker lacht eerst met zichzelf

Als mensen een grap horen waar ze niet mee kunnen lachen, dan geven ze vaak als reden aan dat ze het “kwetsend” vonden, of “grof”, “persoonlijk” of dat het om “gratuit uitlachen” ging. En soms hebben ze daar ook gelijk in, want heel wat grappen worden gemaakt ten koste van andere mensen. Denk maar aan de grappen die Belgen maken over Nederlanders en vice versa. Meestal worden dat soort moppen verteld wanneer de lijdende voorwerpen van het verhaaltje -in dit geval dus de Nederlanders- niet aanwezig zijn. Precies om te verhinderen dat mensen zich beledigd zouden voelen. Daarom gaat een goede grappenmaker in de eerste plaats met zichzelf lachen. Hij/zij maakt daarmee duidelijk dat hij/zij niet beter of slimmer is dan het publiek en al zeker niet beter dan de mensen uit de grap. Sowieso is het wat mij betreft een zwaktebod als je grap alleen maar leuk is omdat er anderen in uitgelachen worden. Maar anderzijds: in humor mag je ook niet preuts zijn. Dus: als je met anderen wil kunnen lachen, moet je ook je eigen kleine kantjes, je eigen kwetsbaarheid durven tonen.

Wil je hier meer over leren? Klik hier!

• Een goede grap vraagt gedeelde verbeelding

Als mensen niet kunnen lachen om een grap, dan hoor je ze soms zeggen: “ik snap het niet”, of “ik zie de grap er niet van in”. De eerste voorwaarde voor een grap is dus dat ze duidelijk genoeg is. Als je mensen wil doen lachen met iets, dan moet je ervoor zorgen dat ze net hetzelfde zien als jij wanneer je over een situatie of een gebeurtenis praat. Om die gemeenschappelijke verbeelding tot stand te brengen moet je 2 dingen doen. Ten eerste moet je er als maker van de grap of verteller voor zorgen dat je het verhaaltje van de mop zo concreet mogelijk vertelt. Het publiek moet terwijl jij vertelt, de hele grap als een soort film in hun verbeelding zien. Ten tweede vraag je best af en toe aan je publiek of ze helemaal mee zijn, of ze de premisse van de grap bijvoorbeeld ook al eens meegemaakt hebben. Zoals in: “Zijn jullie wel eens ’s tegen de ochtend in een nachtwinkel binnengestapt, bij zo’n kerel die de hele nacht zatte mensen en uitgeputte studenten over de vloer heeft gehad?” Op die manier zorg je ervoor dat je zeker bent dat mensen precies daar zijn, waar jij wil dat ze zijn: in de nachtwinkel bij een slechtgezinde middenstander.

• Een goede grap daagt de consensus uit.

Zo goed als alle grappen ter wereld, vertrekken vanuit 1 van deze 2 basisideeën: ofwel gaat het over een gewoon/normaal mens in een ongewone/abnormale situatie, ofwel gaat het over een ongewoon/abnormaal mens in een gewone/normale situatie. Het doel is 2 keer hetzelfde: één element verstoort de logica van een situatie of een verhaal. Het beste voorbeeld zijn alle grappen die beginnen met: een Belg, een Nederlander en een Amerikaan zitten in een café. Daar heb je drie mensen die naar een situatie kijken. En gewoonlijk zal 1 van de drie (of alle drie) een abnormale kijk prijsgeven. De bedoeling van eender welke grap is om het publiek op het verkeerde been te zetten en hen daarna op een andere manier naar de situatie te laten kijken, zodat ze verrast worden door wat ze zien en in de lach schieten. Dat wil zeggen dat je in de grap nooit op zoek gaat naar een consensus als conclusie. Je wil het publiek verrassen, je wil niet noodzakelijk dat ze het eens met je zijn. Waarschijnlijk zullen mensen wel wat dieper gaan nadenken als je hen op een goede manier verrast en zullen ze wellicht een nieuw inzicht verwerven in een gebeurtenis of een situatie en dan zijn ze het uiteindelijk misschien toch nog met je eens. Maar niet op het moment dat je hen in lachen hebt doen uitbarsten, want dat doen ze alleen maar als je hen iets laat ontdekken dat ze nog nooit gezien of gehoord hebben. Je mag dus als grappenmaker niet bang zijn om af en toe iets te zeggen dat mensen zou kunnen doen schrikken.

Wil je nog meer leren? Wil je zelf grappen leren maken, of wil je beter worden als grappenmaker, kom dan naar onze Masterclass stand-up comedy op 6 juni 2019. Daar krijg je een heleboel tips en misschien ook de kans om je materiaal zelf eens te tonen en er feedback op te krijgen.